Ávarp Framkvæmdastjóra

Stefnumótun íslenskra útflutningsgreina

Mótum framtíðina saman

Pétur Þ. Óskarsson, framkvæmdastjóri Íslandsstofu

Við Íslendingar stöndum á spennandi tímamótum. Eftir óvissu undanfarinna ára hefur íslenskt efnahagslíf tekið algerum stakkaskiptum og þrátt fyrir niðursveiflu á þessu ári, bendir allt til þess að við verðum komin á hagvaxtarbraut að nýju strax á næsta ári. Við þær aðstæður er það spennandi verkefni að horfa fram á veginn og kortleggja þau margvíslegu tækifæri sem við okkur blasa sem þjóð.

Aukið virði – nýjar tekjur

Stjórn og starfsfólk Íslandsstofu hefur á undanförnum mánuðum unnið að því að móta stefnu fyrir íslenskar útflutningsgreinar. Þetta hefur verið afar gefandi starf og það er ljóst að tækifærin eru víða. Okkar hefðbundnu útflutningsgreinar; sjávarútvegur, ferðaþjónusta og orkusækinn iðnaður standa vissulega frammi fyrir margvíslegum áskorunum en þessar greinar byggja á traustum grunni og tækifæri þeirra felast ekki síst í því að auka virði vöru og þjónustu, meðal annars með öflugu markaðsstarfi. Takmarkað eðli náttúruauðlinda setur vexti þessara atvinnugreina hins vegar skorður og nauðsynlegt er að vöxtur í þeim greinum byggi á sjálfbærri nýtingu auðlinda.

Hugvitsdrifinn útflutningur tengdur nýsköpun og tækni á sér umtalsverð sóknarfæri og mikil gróska er í frumkvöðlastarfsemi. Engar skorður gilda þegar kemur að útflutningi sem ekki krefst aðgengis að náttúruauðlindum. Útflutningur sem byggir á hugviti en ekki staðbundnum náttúruauðlindum gerir fyrirtækin hreyfanlegri á milli landa og byggir á aðgengi að öflugum mannauð, bæði innlendum og erlendum sérfræðingum. Þá standa menningarstarfsemi og skapandi greinar á Íslandi framarlega í alþjóðlegum samanburði.

Áskorunin

Undirliggjandi er sú mikilvæga áskorun að tryggja komandi kynslóðum lífsgæði og spennandi störf. Við þurfum að tryggja það að ungt fólk kjósi að búa og starfa á Íslandi. Það gerum við meðal annars með því að byggja upp fjölbreytt atvinnulíf sem skapar verðmæti með útflutningi, hvort sem um er að ræða vörur eða þjónustu. Og það er ekki sama hvernig það er gert.

Sjálfbærni er samnefnari

Einn þáttur stefnumótunarinnar laut að mörkun Íslands og mótun þeirra skilaboða sem við viljum sækja fram undir á erlendum mörkuðum. Ein þeirra spurninga sem við leituðum svara við á vinnustofum um land allt og með ólíkum atvinnugreinum var hvað væri æskilegast að erlendir aðilar tengdu við Ísland. Fljótlega kom í ljós sterkur þráður í svörunum og gilti nánast einu hvort fólk kom úr sjávarútvegi, iðnaði, hugvitsgreinum, ferðaþjónustu eða skapandi greinum svo dæmi séu tekin. Sjálfbærni var sá eiginleiki sem talinn var bestur til þess að búa íslenskum fyrirtækjum jákvæða aðgreinandi stöðu á mörkuðum. Framtíðarsýnin er því sú að Íslandi verði þekkt sem leiðandi land í sjálfbærni. Hér höfum við sterka stöðu; rannsóknir sýna að á erlendum mörkuðum er ímynd Íslands mjög góð þegar kemur að sjálfbærni og ósnortinni náttúru. Hins vegar stöndum við ekki eins vel að vígi þegar spurt er um ýmsa þætti sem snúa að innri gerð samfélagsins, viðskiptaumhverfi, nýsköpun og tækniinnviði. Þar er verk að vinna. Verkefnið okkar er að þróa skýra mörkun fyrir Ísland og íslenskar útflutningsgreinar og miðla áhrifaríkum sögum sem skapa traust á landi og þjóð.

Gefandi ferðalag

Við höfum farið víða undanfarna mánuði, átt samtöl við fjölda fólks úr ólíkum atvinnugreinum um land allt, horft inn á við og út fyrir landsteinana. Við erum afar þakklát þeim mikla fjölda fólks sem hefur lagt stefnumótuninni lið en alls hafa yfir 350 manns tekið þátt í vinnustofum í tengslum við hana. Hún er því afrakstur viðamikils samtals þar sem niðurstaðan er sameiginleg sýn sem byggir á styrkleikum lands og þjóðar.

Stefnan er skýr; við vitum hvar við viljum sækja fram og undir hvaða merkjum, og hvernig við ætlum að fylgjast með árangrinum. Nú er það okkar að innleiða stefnuna, þar skilur á milli feigs og ófeigs í stefnumótun og það er ljóst að ferðalagið er rétt að byrja.

Ávarp Fram­kvæmda­stjóra